Vai trò của gia đình/ Family system

Về kỹ năng :

1. Giáo viên có khả năng giao tiếp phù hợp với cha mẹ của trẻ chậm phát triển trí tuệ.
2. Giáo viên biết cách khuyến khích các bậc cha mẹ tham gia vào quá trình xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân.
3. Giáo viên biết cách tổ chức và dẫn dắt một cuộc họp bàn về kế hoạch giáo dục cá nhân.

Về thái độ:

Giáo viên thể hiện thái độ tôn trọng và thông cảm đối với cha mẹ của trẻ chậm phát triển trí tuệ

NỘI DUNG

CHƯƠNG I : HỆ THỐNG GIA ĐÌNH

• I. Các hệ thống gia đình

• II. Tương tác gia đình

• III. Các chức năng gia đình

• IV. Chu kỳ sống của gia đình

CHƯƠNG II : KHI MỘT TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ ĐƯỢC SINH RA TRONG GIA ĐÌNH

• I. Vấn đề tâm lý của cha mẹ khi có con chậm phát triển trí tuệ

• II. Những khó khăn đối với một gia đình có con chậm phát triển trí tuệ

CHƯƠNG III : CỘNG TÁC GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ GIA ĐÌNH.

• I. Sự tham gia của cha mẹ vào các hoạt động của nhà trường.

• II. Giao tiếp với cha mẹ học sinh.

• III. Họp bàn về kế hoạch giáo dục cá nhân.

• IV. Cộng tác trong thực hiệc các mục tiêu giáo dục.

HỆ THỐNG GIA ĐÌNH

•  Các đặc tính của gia đình

•  Tương tác gia đình

•  Các chức năng gia đình

•  Chu kỳ sống của gia đình

CÁC ĐẶC TÍNH CỦA GIA ĐÌNH

Các đặc điểm chung của gia đình

Các gia đình khác nhau rất nhiều về :

_ Kích cỡ và dạng.

_ Văn hóa.

_ Kinh tế.

_ Vị trí địa lý.

Các đặc điểm riêng của từng thành viên trong gia đình.

_ Các đặc điểm riêng của từng thành viên

_ Các đặc điểm của thành viên chậm phát triển trí tuệ

Các thử thách nảy sinh.

_ Những thử thách thường gặp

_ Những thử thách đặc biệt

TƯƠNG TÁC GIA ĐÌNH

Mỗi gia đình đều có nhiều mối tương tác bên trong. Các thành viên ảnh hưởng và chịu ảnh hưởng của nhau

Các tiểu hệ thống trong gia đình

_ Tiểu hệ thống hôn nhân

_ Tiểu hệ thống cha mẹ

_ Tiểu hệ thống anh chị em

_ Tiểu hệ thống gia đình mở rộng

1.  Tạo lập sự cân bằng gia đình nhờ gắn kết và điều chỉnh

_ Gắn kết : là sự cân bằng giữa các quan hệ tình cảm thân mật với sự độc lập cá nhân.

_ Điều chỉnh : là khả năng các gia đình có thể thay đổi và tạo lập những phản ứng mới nhằm đối phó với tình huống mới nảy sinh.

CÁC CHỨC NĂNG GIA ĐÌNH

Gia đình tồn tại để phục vụ các nhu cầu cá nhân và nhu cầu tập thể của các thành viên. Các chức năng gia đình bao gồm:

•  Yêu thương

•  Tự chủ

•  Hỗ trợ kinh tế

•  Chăm sóc hàng ngày

•  Xã hội hóa

•  Nghỉ ngơi và giải trí

•  Giáo dục

Các chức năng của gia đình không hề tách rời nhau. Một chức năng này có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm các chức năng khác.

CHU KỲ SỐNG CỦA GIA ĐÌNH

Các gia đình đều trải qua các giai đoạn và các bước chuyển tiếp trong chu kỳ sống của gia đình

Các giai đoạn chính

Có 6 giai đoạn chính trong chu kỳ sống gia đình :

•  Sinh ra và thời thơ ấu

•  Các năm học tiểu học

•  Thanh thiếu niên

•  Thanh niên

•  Trung niên

•  Tuổi già

Các giai đoạn chuyển tiếp

Các giai đoạn chuyển tiếp là thời kỳ các gia đình chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác. Các giai đoạn chuyển tiếp thường có những thay đổi về kỳ vọng và các dịch vụ nên các gia đình thường gặp nhiều khó khăn.

NHỮNG GIAI ĐOẠN TRONG PHẢN ỨNG TÌNH CẢM KHI CÓ CON CHẬM PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ

1. Bị sốc, không tin, chối từ

Phản ứng tâm lý đầu tiên của cha mẹ là bị sốc, không tin việc đứa trẻ bị chậm phát triển trí tuệ. Cha mẹ có thể phản ứng với cảm giác xấu hổ, có lỗi và thấy mình không ra gì, chối bỏ hoàn cảnh hiện hữu, đi hết bác sĩ này đến bác sĩ khác,từ chối tìm kiếm bất cứ sự hướng dẫn nào.

2,Giận dữ và bực tức

Lúc nay cha mẹ không còn chối bỏ sự tồn tại hay tình trạng của đứa trẻ, cảm xúc như giận dữ, bực tức hay ghen tị có thể xuất hiện. Họ có thể chấp nhận tình trạng của đứa trẻ và các nan đề theo lý trí, nhưng về tình cảm thì họ rất bối rối.

3. Mặc cả

Trong giai đoạn này, cha mẹ cố gắng làm hết sức mình để thoát khỏi vấn đề này. Thật ra đây là sự trì hoãn của chấp nhận sự thật không thể tránh được.

4. Đau khổ và thất vọng

Trong giai đoạn này cha mẹ có thể thấy vô vọng và đơn độc. Đây là giai đoạn than khóc về sự mất mát của hình ảnh một đứa trẻ bình thường. Một khi sự than khóc này xuất hiện, cha mẹ sẽ bắt đầu chấp nhận đứa trẻ như là chính nó.

5. Chấp nhận

Giai đoạn cuối cùng này có nghĩa là cha mẹ có mong muốn làm những việc thiết thực, có ích. Cha mẹ chấp nhận sự cần thiết phải học những cách để có thể sữa chữa những ảnh hưởng không tốt đến tình trạng của trẻ.

NHỮNG KHÓ KHĂN MÀ GIA ĐÌNH CỦA TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ NẶNG THƯỜNG GẶP:

- Thuốc điều trị, phẫu thuật hay viện phí đắt tiền diễn ra thường xuyên trong một thời gian dài.

- Những chi phí quá nặng và gánh nặng tài chính vượt quá chi phí y tế cho nhu cầu như thức ăn và dụng cụ đặt biệt.

- Sợ hãi lo lắng, kiệt sức, những vấn đề nan giải thường xảy ra.

- Những vấn đề về đi lại.

- Nghỉ việc để đưa trẻ đi khám bác sĩ.

- Không thể chi phí cho việc trông con.

- Đòi hỏi ngày đêm với phụ huynh trong những việc chăm sóc bình thường nhưng rất khó khăn (ví dụ cho một trẻ bại não ăn).

- Mệt mỏi thường xuyên, thiếu ngủ, ít hoặc không có thời gian cho nhu cầu của các thành viên khác trong gia đình.

- Cảm xúc ghen tị hay bỏ rơi trong anh chị em của trẻ hoặc ở các thành viện khác trong gia đình.

- Những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống vợ chồng về tài chính, mệt mỏi, bất đồng trong cách xử lý khuyết tật của trẻ.

- Cơ hội giáo dục để đáp ứng những nhu cầu đặt biệt của trẻ.

CHA MẸ CỦA TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ CẦN ĐƯỢC KHUYẾN KHÍCH ĐỂ THAM GIA VÀO QUÁ TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ:

- Cha mẹ hiểu đứa trẻ hơn các giáo viên trong trường. Do đó, họ là một đối tác quan trọng của nhà trường.

- Các thành viên trong gia đình có thể thúc đẩy việc chuyển giao kiến thức học được ở trường vào cuộc sống gia đình và các môi trường trong cộng đồng.

- Trẻ sẽ có cơ hội thành công nhiều hơn nếu cha mẹ chúng và các giáo viên trong trường duy trỉ những kỳ vọng giống nhau.

- Các cha mẹ tham gia vào các hoạt động của nhà trường sẽ tương tác và hưởng lợi từ việc tương tác với cha mẹ của trẻ chậm phát triển trí tuệ khác.

Có rất nhiều cách để cha mẹ có thể tham gia vào quá trình giáo dục đứa con chậm phát triển trí tuệ của mình. Ưu tiên hàng đầu là sự giao tiếp hiệu quả giữa cha mẹ và các giáo viên trong trường. Nếu không có sự giao tiếp này thì mọi nỗ lực cộng tác đều gặp rất nhiều khó khăn nếu không muốn nói là không thể thực hiện được.

GIAO TIẾP VỚI CHA MẸ

1.Những trao đổi không chính thức

2. Quan sát của cha mẹ

3. Gọi điện thoại

Đây là phương tiện hữu hiệu để liên lạc với các bậc cha mẹ. Cha mẹ sẽ cảm thấy rằng giáo viên quan tâm đến con mình nếu giáo viên gọi điện thoại và bàn về tiến bộ của đứa trẻ.

4. Thông báo

5. Đến thăm gia đình học sinh

Khi đến thăm nhà học sinh, các giáo viên cần lưu ý:

•  Chuẩn bị sẵn thông tin cụ thể để thông báo hoặc thu thập.

•  Hẹn trước và kiểm tra lại trước khi đến.

•  Nếu muốn gặp riêng cha mẹ thì nên tìm hiểu xem có thể để trẻ ở chỗ khác trong cuộc gặp hay không.

•  Đến đúng hẹn.

•  Không nên ở chơi quá lâu.

•  Nên cân bằng giữa nói và nghe.

•  Rời nhà học sinh với một tin tức tích cực.

6. Hội thảo với các cha mẹ

Hội thảo với các cha mẹ thường được tổ chức nhằm cung cấp thông tin về giáo dục cho một số lượng lớn các bậc cha mẹ.

Một số cha mẹ đi dự hội thảo chủ yếu để tìm kiếm thông tin từ các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục trong khi một số khác chủ yếu mong muốn gặp và nói chuyện với những cha mẹ có con chậm phát triển trí tuệ khác hoặc nói chuyện với giáo viên và những người tham gia vào giáo dục đứa trẻ.

Các kỹ năng tại nhà và cộng đồng:

•  Chuẩn bị thức ăn: lên kế hoạch cho bữa ăn, chuẩn bị đồ ăn, bảo quản thực phẩm một cách an toàn và dọn dẹp.

•  Quản lý nhà cửa: lau dọn và giặt đồ.

•  An toàn: làm gì khi có hỏa hoạn, các kỹ năng sơ cứu, các kỹ năng an toàn nhà cửa, các kỹ năng an toàn nơi công cộng (ví dụ qua đường).

•  Sử dụng điện thoại.

•  Giáo dục giới tính: tạo các tiếp xúc cơ thể hợp lý, tránh quấy rối và lạm dụng tình dục.

•  Mua bán (đi chợ).

•  Đi lại trong cộng đồng.